Üroloji Cerrahi Kitabı
Değerli Üyelerimiz, Sevgili Meslektaşlarımız,
Ürolojik Cerrahi Derneği olarak her zaman bilimselliği en üst düzeyde ve güncel tutmak birincil amacımız olmuştur.
Üstünde yaşadığımız dünyamızın yaşının yaklaşık 4,5 milyar olduğu göz önüne alındığında; günümüzde tıpta bilginin ömrü 3,5 yıla inmesi bizi zorlu bir yarışa sokmuştur. Bu demektir ki şimdiki bilgilerimizin pek çoğu 3,5 yıl içinde geçerliliğini yitirecektir. O nedenle Ürolojik Cerrahi Derneği olarak kitaplarımızı hep güncel tutmaya çalışıyoruz. Son 10 yıl içinde 3 kitap çıkardık, tıpta bilginin yarılanma ömrünü dikkate aldığımızda genel bir başvuru kitabı olmasını hedeflediğimiz tamamen yeni ve diğerlerinden farklı bu üçüncü kitabımız ile bilimin evrensel devinim hızını yakalama yolundaki çizgimizi hep koruduk.
Globalleşen ve teknolojik gelişmelerin baş döndürücü bir hızla ilerlediği günümüzde çağı yakalamak ve geçmişin deneyimlerinden de yararlanarak en yeni bilgilerin dahil edildiği bu kitabı siz değerli meslektaşlarımıza sunmaktan Ürolojik Cerrahi Derneği olarak büyük bir mutluluk duyuyoruz.
Büyük bir titizlikle hazırlanan bu kitapta gözden kaçırdığımız eksiklikler ve hatalar olursa hoşgörü ile karşılamanızı bekleriz.
Yoğun çalışmaları sırasında özverileri ve gayretleri ile bu kitabın oluşmasında katkıları bulunan bütün yazarlara ve editörlere, kitabın basımında ve son halini almasında teknik destek sağlayan herkese en içten teşekkürlerimizi sunarız.
Dr. N. Aydın Mungan
Ürolojik Cerrahi Derneği Başkanı
BÖLÜM 1
SEMPTOMLARIN TANIMI VE GENEL YAKLAŞIM PRENSİPLERİ........................................................1
1.A. HEMATÜRİ.....................................................................................................................1
1.B. AĞRI................................................................................................................................4
1.B.1. Renal Kolik...............................................................................................................................6
1.B.2. Pelvik Ağrı................................................................................................................................7
1.B.3. Skrotal Ağrı..............................................................................................................................7
1.B.4. Penil Ağrı..................................................................................................................................8
1.C. ALT ÜRİNER SİSTEM SEMPTOMLARI........................................................................10
1.C.1. İrritatif Semptomlar............................................................................................................10
1.C.2. İşeme ve İşeme Sonrası Semptomlar.............................................................................. 11
1.C.3. İnkontinans........................................................................................................................... 13
1.D. SEKSÜEL DİSFONKSİYON ..........................................................................................16
1.D.1. Libido Kaybı.......................................................................................................................... 16
1.D.2. İmpotans............................................................................................................................... 17
1.D.3. Ejakülasyon Bozuklukları.................................................................................................. 18
1.D.4. Orgazm Bozuklukları.......................................................................................................... 19
1.E. HEMATOSPERMİ ........................................................................................................22
1.F. PNÖMATÜRİ.................................................................................................................22
1.G. ÜRETRAL AKINTI.........................................................................................................22
1.H. SEMPTOM SKORLAMA VE DEĞERLENDİRME ŞEMALARI .....................................24
1.H.1. Hasta Tarafından Bildirilen Sonuç Ölçüm Araçlarının Geliştirilmesi................... 24
1.H.2. Hasta Temelli Sonuç Ölçüm Araçlarının Elektronik Ortama Aktarılması............ 25
1.H.3. Hasta Temelli Sonuç Ölçüm Araçlarının Uygulanması............................................. 25
1.H.4. Günlük Üroloji Pratiğinde Sık Kullanılan Hasta Temelli Sonuç Ölçüm Araçları... 26
1.H.4.1. Genel Sonuç Ölçüm Araçları ............................................................................ 26
1.H.4.2. Hastalığa Özgü Sonuç Ölçüm Araçları............................................................ 26
1.H.4.3. Çocuklarda Hasta Temelli Sonuç Ölçümleri ................................................. 30
BÖLÜM 2
RUTİN ÜROLOJİK İNCELEMELER....................................................................................................... 35
2.A. İDRAR TETKİKİ ............................................................................................................35
2.A.1. Uygun İdrar Örneğinin Zamanlaması............................................................................ 35
2.A.2. Uygun İdrar Örneğinin Toplanması................................................................................ 36
2.A.3. İdrarın Fiziksel Analizi....................................................................................................... 36
2.A.4. İdrarın Kimyasal Analizi.................................................................................................... 38
2.A.4.1. İdrar Dipstick Testi (İdrar Şeritleri)................................................................... 38
2.A.5. İdrarın Mikroskopik İncelemesi........................................................................................41
2.B. İDRAR KÜLTÜRÜ..........................................................................................................41
2.C. BÖBREK FONKSİYON TESTLERİ.................................................................................42
2.D. RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEMELER..............................................................................46
2.D.1. Konvansiyonel Radyografi ............................................................................................... 46
2.D.2. Kontrast Maddeler.............................................................................................................. 46
2.D.3. İntravenöz Piyelografi (IVP)..............................................................................................51
2.D.4. Düz Karın Filmi ................................................................................................................... 53
2.D.5. Retrograd Piyelografi ....................................................................................................... 56
2.D.6. Loopografi............................................................................................................................. 58
2.D.7. Retrograd Üretrografi........................................................................................................ 59
2.D.8. Statik Sistografi...................................................................................................................61
2.D.9. İşeme Sistoüretrografisi .................................................................................................. 62
2.D.10. Ürolojide Radyolojik Girişimsel İşlemler ............................................................................66
2.D.10.1. Perkütan Nefrostomi.......................................................................................... 66
2.D.10.2. Perkütan Üreteral Balon Dilatasyonu............................................................ 69
2.D.10.3. Perkütan Üreteral Stent Yerleştirilmesi........................................................ 69
2.D.10.4. Perkütan Taş veya Stent Çıkarılması..............................................................70
2.D.10.5. Perkütan Koleksiyon Drenajı.............................................................................71
2.D.10.6. Renal-perirenal İliopsoas Apselerinde Perkütan Tedavi............................71
2.D.10.7. Perkütan Sistostomi........................................................................................... 72
2.D.10.8. Perkütan Basit Renal Kist Tedavisi................................................................. 72
2.D.10.9. Perkütan Tümör Biyopsileri.............................................................................. 73
2.D.10.10. Nativ veya Transplante Böbrek Parankim Biyopsisi ............................... 74
2.D.10.11. Prostat Biyopsisi/MRG-TRUS Füzyon Biyopsi........................................... 75
2.D.10.12. Böbrek Tümörlerinde Perkütan Tedavi........................................................ 76
2.D.11. Ürolojide Tanı ve Tedavide Nükleer Tıp Yöntemleri ................................................ 80
2.D.11.1. Sintigrafi................................................................................................................ 80
2.D.11.1.a. Böbrek Sintigrafisi .......................................................................... 80
2.D.11.1.b. Radyonüklid Sistografi................................................................... 84
2.D.11.1.c. Testis Sintigrafisi.............................................................................. 84
2.D.11.1.d. Adrenal Sintigrafi............................................................................ 84
2.D.11.1.e. Kemik Sintigrafisi............................................................................. 84
2.D.11.2. Pozitron Emisyon Tomografisi (PET/BT)......................................................... 85
2.D.11.3. Radyonüklid Tedavi............................................................................................. 85
2.D.12. Ürolojide Görüntüleme Yöntemleri: Ultrasonografi, Bilgisayarlı Tomografi ve
Manyetik Rezonans Görüntüleme ............................................................................. 88
2.D.12.1. Ultrasonografi..................................................................................................... 88
2.D.12.2. Bilgisayarlı Tomografi........................................................................................ 92
2.D.12.3. Manyetik Rezonans Görüntüleme................................................................. 94
BÖLÜM 3
ENFEKSİYON VE ENFLAMASYON...................................................................................................... 99
3.A. ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYONLARI...........................................................................99
3.A.1. Tanım...................................................................................................................................... 99
3.A.2. İnsidans ve Epidemiyoloji............................................................................................... 101
3.A.3. Patogenez............................................................................................................................ 101
3.A.3.1. Risk Faktörleri...................................................................................................... 102
3.A.4. Semptom ve Bulgular...................................................................................................... 103
3.A.5. Görüntüleme...................................................................................................................... 105
3.A.6. Antibiyotik Tedavisinin Genel Prensipleri.................................................................... 109
3.A.6.1. Bakteriyel Direnç................................................................................................. 109
3.A.6.2. Antimikrobiyal İlaç Seçimi.................................................................................110
3.A.6.3. Antimikrobiyal Yönetim......................................................................................110
3.A.6.4. Üriner Sistem Enfeksiyonlarında Sık Kullanılan Antibiyotikler............... 111
3.A.7. Ürolojik Girişimler için Antimikrobiyal Profilaksi......................................................113
3.A.8. Alt Üriner Sistem Enfeksiyonları....................................................................................116
3.A.8.1. Komplike Olmayan Sistitler...............................................................................116
3.A.8.2. Asemptomatik Bakteriüri..................................................................................120
3.A.8.3. Postmenopozal Kadınlarda Üriner Enfeksiyon ........................................... 121
3.A.8.4. Tekrarlayan Üriner Enfeksiyonlar.................................................................... 121
3.A.9. Üst Üriner Sistem Enfeksiyonları ................................................................................126
3.A.9.1. Tanım......................................................................................................................126
3.A.9.1.a. Akut Piyelonefrit .............................................................................126
3.A.10. Bakteriyemi, Sepsis ve Septik Şok..............................................................................128
3.A.10.1. Patofizyoloji........................................................................................................129
3.A.10.2. Klinik ve Tanı......................................................................................................130
3.A.11. Gebelik ve Bakteriüri......................................................................................................133
3.A.12. Yaşlılarda Bakteriüri......................................................................................................134
3.A.13. Kateter Kaynaklı Enfeksiyonlar...................................................................................135
3.A.14. Spinal Kord Hasarı Olan Hastalarda Üriner Sistem Enfeksiyonları...................137
3.A.15. Diğer Enfeksiyonlar........................................................................................................138
3.A.15.1. Fournier Gangreni.............................................................................................138
3.A.15.2. Periüretral Apse.................................................................................................139
3.B. PROSTATİT, ORŞİT VE EPİDİDİMİT............................................................................141
3.B.1. Prostatit .............................................................................................................................. 141
3.B.2. Orşit ..................................................................................................................................... 151
3.B.3. Epididimit............................................................................................................................153
3.C. MESANE AĞRI SENDROMU (İNTERSTİSYEL SİSTİT) ....................................................161
3.C.1. Tanım.................................................................................................................................... 161
3.C.2. Epidemiyoloji ve Prevalans.............................................................................................162
3.C.3. Etiyoloji................................................................................................................................162
3.C.4. Patoloji.................................................................................................................................165
3.C.5. Tanı.......................................................................................................................................166
3.C.6. Sınıflandırma......................................................................................................................169
3.C.7. Tedavi................................................................................................................................... 170
3.D. CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR............................................................... 180
3.D.1. Tanım ve Epidemiyoloji...................................................................................................180
3.D.1.1. Hepatit C...............................................................................................................180
3.D.1.2. Genital Mikoplazma...........................................................................................180
3.D.2. Genital Ülserler................................................................................................................. 181
3.D.2.1. Genital Herpes Enfeksiyonları......................................................................... 181
3.D.2.2. Sifiliz.......................................................................................................................182
3.D.3. Lenfogranüloma Venereum............................................................................................183
3.D.4. Granüloma İnguinale.......................................................................................................183
3.D.5. Şankroid..............................................................................................................................184
3.D.6. Chlamydia Enfeksiyonu...................................................................................................184
3.D.7. Gonore.................................................................................................................................185
3.D.8. Trikomoniazis.....................................................................................................................186
3.D.9. Molluscum Contagiosum................................................................................................187
3.D.10. Pediculosis Pubis.............................................................................................................187
3.D.11. Diğer İlişkili Enfeksiyonlar............................................................................................187
3.D.11.1. Vulvo-vajinal Kandidiyazis.............................................................................187
3.D.11.2. Bakteriyel Vajinozis..........................................................................................188
3.D.12. Genital Siğiller................................................................................................................189
3.E. TÜBERKÜLOZ VE DİĞER FIRSATÇI ENFEKSİYONLAR............................................ 194
3.E.1. Genitoüriner Tüberküloz..................................................................................................194
3.E.2. Üriner Şistozomiyazis.......................................................................................................205
3.E.3. Genital Filaryazis...............................................................................................................205
3.E.4. Kist Hidatik.........................................................................................................................206
BÖLÜM 4
ÜREME VE SEKSÜEL FONKSİYON................................................................................................... 209
4.A. ERKEK İNFERTİLİTESİ............................................................................................... 209
4.A.1. Tanım ve Demografik Veriler.........................................................................................209
4.A.2. Anamnez ve Sistemlerin Gözden Geçirilmesi........................................................... 210
4.A.3. Fizik Muayene ................................................................................................................... 212
4.A.4. Laboratuvar Değerlendirmesi........................................................................................ 213
4.A.5. Diğer Testler....................................................................................................................... 216
4.A.5.1. Radyolojik Görüntüleme.................................................................................... 216
4.A.5.2. Genetik Testler..................................................................................................... 216
4.A.6. Tanı ve Tedavi Kategorileri............................................................................................. 218
4.A.6.1. Azospermi.............................................................................................................. 218
4.A.6.2. İmmünolojik İnfertilite ..................................................................................... 219
4.A.6.3. İdiyopatik Erkek İnfertilitesi............................................................................. 221
4.A.6.3.a. Ampirik Tedaviler............................................................................. 221
4.A.6.4. Ejakülasyon Bozuklukları..................................................................................224
4.A.7. İnfertilite Tedavisinde Cerrahi Yöntemler..................................................................224
4.A.7.1. Varikoselektomi...................................................................................................224
4.A.7.2. Azospermik Erkeğin Tedavisinde Sperm Elde Etme Yöntemleri..............228
4.B. EREKTİL DİSFONKSİYON...........................................................................................241
4.B.1. İnsidans ve Epidemiyoloji .............................................................................................. 241
4.B.2. Erektil Disfonksiyon Etiyolojisi......................................................................................242
4.B.3. Tedavi Prensipleri .............................................................................................................244
4.B.4. Tanısal Değerlendirme.....................................................................................................244
4.B.5. Detaylı Değerlendirme.....................................................................................................248
4.B.5.1. Noktürnal Penil Tümesans ve Rijidite Testi (NPTR)....................................248
4.B.5.2. Vasküler ED Değerlendirme Testleri...............................................................248
4.B.5.3. Psikiyatrik Değerlendirme ................................................................................249
4.B.5.4. Penil Abnormalite Değerlendirmesi ..............................................................250
4.B.6. Tedavi...................................................................................................................................250
4.B.6.1. Tedavi Prensipleri................................................................................................250
4.B.6.2. İlk Basamak Tedavi ............................................................................................ 251
4.B.6.3. İntrakavernöz Enjeksiyon..................................................................................255
4.B.6.4. İntraüretral Alprostadil......................................................................................256
4.B.6.5. Medikal Cihazlar..................................................................................................256
4.B.6.6. Erektil Disfonksiyonun Cerrahi Tedavisi ..................................................................257
4.C. PRİAPİZM ................................................................................................................. 262
4.C.1. Tanım....................................................................................................................................262
4.C.2. Epidemiyoloji......................................................................................................................262
4.C.3. Patofizyoloji........................................................................................................................262
4.C.3.1. İskemik Priapizm.................................................................................................262
4.C.3.2. Tekrarlayan Priapizm (Stuttering)...................................................................263
4.C.3.3. İskemik Olmayan (Yüksek Akımlı) Priapizm.................................................263
4.C.4. Klinik Bulgular ve Tanı.....................................................................................................263
4.C.5. Tedavi...................................................................................................................................265
4.C.5.1. İskemik Priapizm Tedavisi.................................................................................265
4.C.5.2. Tekrarlayan Priapizmin Tedavisi......................................................................267
4.C.5.3. İskemik Olmayan (Yüksek Akışlı) Priapizm Tedavisi...................................267
4.D. EJAKÜLASYON BOZUKLUKLARI.............................................................................. 269
4.D.1. Tanım....................................................................................................................................269
4.D.1.1. Anejakülasyon......................................................................................................269
4.D.1.2. Anorgazmi.............................................................................................................269
4.D.1.3. Gecikmiş Ejakülasyon.........................................................................................269
4.D.1.4. Retrograd Ejakülasyon.......................................................................................269
4.D.1.5. Astenik Ejakülasyon............................................................................................ 270
4.D.1.6. Prematür Ejakülasyon........................................................................................ 270
4.D.2. Etiyoloji................................................................................................................................ 270
4.D.3. Tanı....................................................................................................................................... 270
4.D.4. Tedavi................................................................................................................................... 271
4.E. PREMATÜR EJAKÜLASYON..................................................................................... 274
4.E.1. Tanım....................................................................................................................................274
4.E.2. Epidemiyoloji......................................................................................................................275
4.E.3. Patofizyoloji ve Risk Faktörleri......................................................................................276
4.E.4. Değerlendirme....................................................................................................................277
4.E.5. Tedavi....................................................................................................................................279
4.F. PEYRONİE HASTALIĞI............................................................................................... 289
4.F.1. Epidemiyoloji ve Etiyoloji................................................................................................289
4.F.2. Patofizyoloji ve Doğal Seyir............................................................................................290
4.F.3. Semptomlar......................................................................................................................... 291
4.F.4. Değerlendirme.................................................................................................................... 291
4.F.5. Tedavi....................................................................................................................................293
4.F.5.1. Medikal Tedavi......................................................................................................293
4.F.5.2. Ekstrakorporeal Şok Dalga Tedavisi
[Extracorporeal Shock Wave Therapy (ESWT)] ...........................................300
4.F.5.3. Penil Traksiyon Tedavisi (PTT)............................................................................300
4.F.5.4. Cerrahi Tedavi.......................................................................................................302
4.F.5.5. Tedavi Algoritması...............................................................................................309
4.G. YAŞLANAN ERKEKTE ANDROJEN EKSİKLİĞİ ....................................................... 320
4.G.1. Tanım....................................................................................................................................320
4.G.2. Epidemiyoloji.....................................................................................................................320
4.G.3. Fizyolojik Prensipler.........................................................................................................320
4.G.4. Tanı....................................................................................................................................... 321
4.G.5. Tedavi................................................................................................................................... 321
BÖLÜM 5
RENOVASKÜLER HASTALIKLAR VE BÖBREK NAKLİ..................................................................... 325
5.A. RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON VE İSKEMİK NEFROPATİ............................... 325
5.A.1. Tanım ..................................................................................................................................325
5.A.2. Etiyoloji................................................................................................................................326
5.A.3. Renin Anjiyotensin Aldosteron Sistemi (RAAS)........................................................327
5.A.4. Renovasküler Hipertansiyon ve İskemik Nefropati Patofizyolojisi......................329
5.A.5. Renovasküler Hipertansiyon Kliniği ............................................................................332
5.A.6. İskemik Nefropati Kliniği................................................................................................335
5.A.7. Değerlendirme...................................................................................................................336
5.A.8. Tedavi...................................................................................................................................340
5.A.9. Diğer Renal Arter Hastalıklar........................................................................................344
5.B. BÖBREK NAKLİ ........................................................................................................ 349
5.B.1. İndikasyonlar/Kontrendikasyonlar, Hazırlık...............................................................349
5.B.2. Böbrek Nakli Cerrahisi ....................................................................................................369
5.B.2.1. Cerrahi Teknik.......................................................................................................369
5.B.2.2. Böbrek Nakli Alıcısında İzlenen Cerrahi Komplikasyonlar....................... 370
5.B.2.2.a. Erken Komplikasyonlar................................................................... 370
5.B.2.2.b. Geç Komplikasyonlar.......................................................................372
5.B.3. Böbrek Nakli İmmünolojisi.............................................................................................374
5.B.3.1. ABO Uygunsuzluğu.............................................................................................375
5.B.3.2. Majör Histokompatibilite Kompleksi.............................................................375
5.B.3.3. Pretransplant Cross-match (Çapraz Eşleştirme).........................................376
5.B.3.4. Anti-HLA Antikorları..........................................................................................377
5.B.3.5. İmmünolojik Komplikasyonlar.........................................................................377
5.B.3.6. İmmün Baskılayıcı Tedavi.................................................................................. 381
BÖLÜM 6
ÜST ÜRİNER SİSTEM OBSTRÜKSİYONU..........................................................................................387
6.A. ÜRETEROPELVİK BİLEŞKE OBSTRÜKSİYONU ....................................................... 387
6.A.1. Patogenez............................................................................................................................387
6.A.2. Klinik Tablo.........................................................................................................................388
6.A.3. Değerlendirme...................................................................................................................389
6.A.4. Tedavi................................................................................................................................... 391
6.A.4.1. Endoürolojik Yaklaşım........................................................................................392
6.A.4.2. Cerrahi Yaklaşımlar.............................................................................................395
6.A.4.3. Kurtarma İşlemleri..............................................................................................398
6.A.4.4. İzlem.......................................................................................................................399
6.B. RETROKAVAL ÜRETER ............................................................................................ 400
6.C. ÜRETER DARLIKLARI ............................................................................................... 402
6.D. RETROPERİTONEAL FİBROZİS .................................................................................413
6.E. ÜRETEROENTERİK ANASTOMOZ DARLIĞI ............................................................ 422
BÖLÜM 7
ÜRİNER SİSTEM TRAVMALARI......................................................................................................... 427
7.A. BÖBREK YARALANMASI ........................................................................................ 427
7.A.1. Klinik Tablo.........................................................................................................................427
7.A.2. Renal Travma Sınıflandırması........................................................................................428
7.A.3. Evrelendirme......................................................................................................................428
7.A.4. Konservatif Tedavi............................................................................................................429
7.A.5. Cerrahi Tedavi....................................................................................................................433
7.A.6. Komplikasyonlar................................................................................................................434
7.B. ÜRETER YARALANMALARI ..................................................................................... 440
7.B.1. Etiyoloji................................................................................................................................440
7.B.2. Tanı........................................................................................................................................442
7.B.3. Tedavi...................................................................................................................................443
7.C. MESANE YARALANMALARI ................................................................................... 447
7.C.1. Etiyoloji................................................................................................................................447
7.C.2. Tanı.......................................................................................................................................448
7.C.2.1. Klinik Belirti ve Bulgular...................................................................................449
7.C.2.2. Radyografik Değerlendirme ve Sistoskopi....................................................449
7.C.3. Tedavi...................................................................................................................................450
7.C.4. Komplikasyonlar................................................................................................................452
7.D. ÜRETRA YARALANMALARI .................................................................................... 455
7.D.1. Posterior Üretral Yaralanma..........................................................................................455
7.D.1.1. Giriş ve Etiyoloji..................................................................................................455
7.D.1.2. Tanı ve Değerlendirme.......................................................................................456
7.D.1.3. Tedavi.....................................................................................................................457
7.D.1.3.a. Erken Tedavi......................................................................................457
7.D.1.3.b. Geciktirilmiş Primer Tedavi...........................................................459
7.D.1.3.c. Geç Tedavi..........................................................................................460
7.D.2. Anterior Üretra Yaralanmaları......................................................................................462
7.D.3. Kompleks Yaralanmalar...................................................................................................463,
7.E. EKSTERNAL GENİTALYA TRAVMALARI ................................................................. 469
7.E.1. Penis Travmaları.................................................................................................................469
7.E.2. Testis ve Skrotal Travmalar.............................................................................................472
7.E.3. Genital Deri Kaybı.............................................................................................................474
BÖLÜM 8
ÜRİNER SİSTEM TAŞ HASTALIĞI..................................................................................................... 479
8.A. ÜRİNER SİSTEM TAŞ HASTALIĞI ........................................................................... 479
8.A.1. Epidemiyoloji......................................................................................................................479
8.A.1.1. Cinsiyet..................................................................................................................479
8.A.1.2. Genetik Faktörler.................................................................................................480
8.A.1.3. Sistemik Hastalıklar............................................................................................480
8.A.1.4. Irk.............................................................................................................................480
8.A.1.5. Yaş...........................................................................................................................480
8.A.1.6. Coğrafi Bölge ve İklim.......................................................................................480
8.A.1.7. Meslek.................................................................................................................... 481
8.A.1.8. Vücut Ağırlığı ve Vücut Kitle İndeksi............................................................. 481
8.A.1.9. Sıvı Alımı............................................................................................................... 481
8.A.2. Taş Oluşum Mekanizmaları............................................................................................ 481
8.A.2.1. Kristal Oluşumunda İnhibitörler ve Promoterler........................................482
8.A.2.2. Randall Plakları....................................................................................................483
8.A.2.3. Mineral Metabolizması......................................................................................483
8.B. PATOGENEZ ............................................................................................................. 486
8.B.1. Anatomik Yatkınlıklar......................................................................................................486
8.B.1.1. Üreteropelvik Bileşke Darlığı............................................................................486
8.B.1.2. Atnalı Böbrek........................................................................................................486
8.B.1.3. Kaliks Divertikülü.................................................................................................486
8.B.1.4. Medüller Sünger Böbrek....................................................................................486
8.B.2. Sınıflandırma......................................................................................................................487
8.B.2.1. Kalsiyum Taşları...................................................................................................487
8.B.2.2. Sistin Taşları..........................................................................................................488
8.B.2.3. Ürik Asit Taşları....................................................................................................488
8.B.2.4. Enfeksiyon Taşları (Struvite Taşları)...............................................................489
8.B.2.5. Diğer Taşlar...........................................................................................................489
8.B.2.5.a. Ksantin Taşları..................................................................................489
8.B.2.5.b. Dihidroksiadenin Taşları.................................................................489
8.B.2.5.c. Amonyum Asit Ürat Taşları...........................................................489
8.B.2.5.d. Matriks Taşları..................................................................................489
8.B.2.5.e. İlaç Kullanımına Bağlı Oluşan Taşlar..........................................490
8.C. DEĞERLENDİRME VE MEDİKAL TEDAVİ ............................................................... 493
8.C.1. Tanısal Değerlendirme.....................................................................................................493
8.C.1.1. Medikal Öykü........................................................................................................493
8.C.1.2. Kinik Bulgular.......................................................................................................494
8.C.1.3. Fizik Muayene......................................................................................................495
8.C.1.4. Görüntüleme Yöntemleri...................................................................................495
8.C.1.5. Hamilelerde Tanısal Görüntüleme Yöntemleri............................................498
8.C.1.6. Çocuk Hastalarda Tanısal Görüntüleme Yöntemleri..................................499
8.C.2. Metabolik Değerlendirme ..............................................................................................502
8.C.3. Konzervatif Medikal Tedavi ........................................................................................... 517
8.C.3.1. Sıvı Alımı ile İlgili Öneriler................................................................................ 517
8.C.3.2. Diyet ile İlgili Öneriler........................................................................................ 517
8.C.3.3. Yaşam Tarzı ile İlgili Öneriler........................................................................... 519
8.C.4. Spesifik Medikal Tedavi................................................................................................... 519
8.C.4.1. Kalsiyum Oksalat Taşları.................................................................................... 521
8.C.4.2. Kalsiyum Fosfat Taşları......................................................................................524
8.C.4.3. Ürik Asit Taşları....................................................................................................525
8.C.4.4. Enfeksiyon Taşları................................................................................................526
8.C.4.5. Sistin Taşları.........................................................................................................528
8.C.4.6. Amonyum Ürat Taşları.......................................................................................529
8.C.4.7. 2,8 Dihidroksi Adenin Taşları...........................................................................529
8.C.4.8. Ksantin Taşları......................................................................................................529
8.C.4.9. İlaç Taşları.............................................................................................................530
8.C.4.10. Üriner Diversiyonlu Hastalar..........................................................................530
8.C.5. Kemolizis............................................................................................................................. 531
8.C.5.1. Perkütan Kemolizis............................................................................................. 531
8.C.5.2. Oral Kemolizis...................................................................................................... 531
8.D. ESWL ........................................................................................................................ 534
8.D.1. Taşın Kırılması Üzerine Teoriler.....................................................................................534
8.D.2. ESWL Başarısını Etkileyen Faktörler ve Teknik Detaylar........................................534
8.D.3. ESWL Tedavisi için Kontrendikasyonlar......................................................................536
8.D.4. ESWL Tedavisi ve Stent Uygulaması............................................................................537
8.D.5. ESWL Tedavisi ve Pacemaker.........................................................................................537
8.D.6. ESWL Endikasyonları........................................................................................................537
8.D.7. ESWL Sonrası Takip ve Tedavi.......................................................................................539
8.D.8. ESWL Tedavisinin Komplikasyonları............................................................................540
8.D.9. Özel Durumlarda ESWL................................................................................................... 541
8.E. ENDOSKOPİK TEDAVİ ............................................................................................. 544
8.E.1. Üreterorenoskopi...............................................................................................................544
8.E.1.1. Üreterorenoskopi Endikasyonları....................................................................544
8.E.1.2. Yöntem...................................................................................................................544
8.E.1.3. Üreterorenoskopide Kullanılan Aletler..........................................................545
8.E.1.4. Üreterorenoskopide Kullanılan Yardımcı Aletler.........................................545
8.E.1.5. Taş Migrasyonunu Engelleyen Aletler............................................................547
8.E.1.6. İntrakorporeal Litotriptörler.............................................................................548
8.E.1.7. Distal Üreter Taşlarının Endoskopik Tedavisi ..............................................548
8.E.1.8. Retrograd İntrarenal Cerrahi (RİRC)...............................................................549
8.E.1.9. Çocuklarda Üreterorenoskopi Kullanımı.......................................................550
8.E.1.10. Özel Hasta Gruplarında Üreterorenoskopi Kullanımı..............................550
8.E.1.11. Fleksibl Üreteroskopinin Güncel Rolü.......................................................... 551
8.E.1.12. Perioperatif Değerlendirme ve Yöntem.......................................................557
8.E.1.13. Fleksibl Üreteroskopide Robotik Platformlar............................................. 561
8.E.2. Perkütan Nefrolitotomi ..................................................................................................565
8.E.2.1. Endikasyonları......................................................................................................565
8.E.2.2. Kontrendikasyonları............................................................................................565
8.E.2.3. Cerrahi Teknik.......................................................................................................565
8.E.2.4. Komplikasyonlar...................................................................................................567
8.E.2.5. Öneriler...................................................................................................................568
8.E.3. Taş Hastalığında Kombine Tedaviler (ECIRS) ............................................................ 570
8.E.3.1. Perkütan Nefrolitotomide Supin Pozisyon.................................................... 570
8.E.3.2. Endoskopi Kombine İntrarenal Cerrahi (ECIRS)..........................................573
8.F. CERRAHİ TEDAVİ ..................................................................................................... 583
8.F.1. Böbrek Taşları.....................................................................................................................583
8.F.1.1. Açık Nefrolitotomi...............................................................................................583
8.F.1.2. Laparoskopik Nefrolitotomi...............................................................................584
8.F.1.3. Laparoskopik Piyelolitotomi..............................................................................584
8.F.1.4. Laparoskopi Yardımlı Perkütan Nefrolitotomi..............................................585
8.F.2. Üreter Taşları.......................................................................................................................586
8.F.2.1. Açık Üreterolitotomi...........................................................................................586
8.F.2.2. Laparoskopik Üreterolitotomi...........................................................................586
8.G. GEBELİK VE TAŞ HASTALIĞI .................................................................................. 590
8.G.1. Tanı.......................................................................................................................................590
8.G.2. Tedavi...................................................................................................................................590
8.H. ALT ÜRİNER SİSTEM TAŞ HASTALIĞI ................................................................... 593
8.H.1. Mesane Taşları...................................................................................................................593
8.H.2. Üretra Taşları.....................................................................................................................597
8.H.3. Prostat Taşları....................................................................................................................598
8.İ. ÜROLOJİDE LAPAROSKOPİ ...................................................................................... 602
8.İ.1. Aletler ve Temel Teknik Prensipler.................................................................................602
8.İ.2. Ürolojide Laparoskopik Uygulamalar............................................................................ 616
8.İ.3. Laparoskopi: Fizyolojik-metabolik Etkiler ve Komplikasyonlar ............................626
8.İ.4. Robot Yardımlı Laparoskopik Cerrahi ..........................................................................639
BÖLÜM 9
ADRENAL............................................................................................................................................ 655
9.A. ADRENAL HASTALIKLARI ....................................................................................... 655
9.A.1. Artmış Adrenal Fonksiyon..............................................................................................655
9.A.1.1. Cushing Sendromu.............................................................................................655
9.A.1.2. Primer Hiperaldosteronizm (Conn Sendromu)............................................658
9.A.1.3. Feokromasitoma.................................................................................................. 661
9.A.2. Adrenokortikal Yetmezlik Hastalıkları.........................................................................666
9.A.2.1. Primer Adrenokortikal Yetmezlik (Addison Hastalığı)...............................666
9.A.2.2. Sekonder Adrenokortikal Yetmezlik...............................................................669
9.A.2.3. Adrenokortikal Yetmezliğin Tedavisi..............................................................669
9.A.3. Adrenal Lezyonlar............................................................................................................. 670
9.A.3.1. Malign Lezyonlar................................................................................................. 670
9.A.4. Nöroblastoma....................................................................................................................673
9.A.5. Adrenal İnsidentalomalar...............................................................................................673
9.B. ADRENAL LEZYONLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ .................................................. 676
9.B.1. Görüntüleme......................................................................................................................676
9.B.2. İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi (İİAB)..........................................................................678
9.B.3. Adrenal Kitlelerin Fonksiyonel Değerlendirilmesi....................................................679
9.B.4. Cerrahi Endikasyon...........................................................................................................680
9.B.5. Adrenal Cerrahi Tedavi ...................................................................................................685
9.B.5.1. Açık Adrenalektomi............................................................................................686
9.B.5.2. Laparoskopik Adrenalektomi............................................................................687
9.B.5.2.a. Lateral Transperitoneal Yaklaşım.................................................687
9.B.5.2.b. Retroperitoneal Yaklaşım...............................................................688
BÖLÜM 10
İDRAR TRANSPORT, DEPOLAMA VE BOŞALTMA.......................................................................... 691
10.A. ALT ÜRİNER SİSTEM İŞLEV BOZUKLUĞUNUN SINIFLANDIRILMASI.................691
10.A.1. Patofizyoloji .................................................................................................................... 691
10.A.1.1. Dolum/Depolama Bozuklukları ....................................................................694
10.A.1.1.a. Aşırı Aktif Mesane ........................................................................694
10.A.1.1.b. Duyusal Bozukluğa Bağlı Dolum/Depolama Bozuklukları.......695
10.A.1.1.c. Mesane Ağrısı Sendromu/İntertisyel Sistit.............................695
10.A.1.1.d. Azalmış Çıkım Aktivitesi .............................................................695
10.A.1.2. Boşaltma/İşeme Bozuklukları .......................................................................696
10.A.1.2.a. Mesane Aktivitesinde Azalma....................................................696
10.A.1.2.b. Çıkım Aşırı Aktivitesi veya Tıkanıklığı......................................696
10.A.2. Sınıflama Sistemleri .....................................................................................................697
10.A.3. Stres Tipte İdrar Kaçırması Olan Kadınların Değerlendirilmesi ........................ 704
10.A.4. Klinik Pratikte Ürodinaminin Rolü............................................................................. 707
10.B. İDRAR KAÇIRMA VE PELVİK ORGAN PROLAPSI..................................................709
10.B.1. İdrar Kaçırma ve Pelvik Organ Prolapsı Tanım ve Sınıflama .............................. 709
10.B.1.1. İdrar Kaçırmanın Sınıflandırılması................................................................710
10.B.1.2. Pelvik Organ Prolapsının Tanımı ve Sınıflandırılması.............................. 712
10.B.2. İnkontinans ve Prolapsın Epidemiyolojisi................................................................. 713
10.B.3. İnkontinans ve Prolapsın Patofizyolojisi................................................................... 714
10.B.4. Tanı..................................................................................................................................... 715
10.B.5. Tedavi ................................................................................................................................726
10.B.5.1. Retropubik Süspansiyon Ameliyatları.........................................................726
10.B.5.2. Askı Operasyonları ........................................................................................... 731
10.B.5.3. Enjeksiyon Tedavisi .......................................................................................... 741
10.B.6. Pelvik Organ Prolapsusu Cerrahi Tedavisi ..................................................................747
10.B.6.1. Anterior Duvar Prolapsusu Cerrahi Tedavisi..............................................748
10.B.6.2. Posterior Duvar Prolapsusu Cerrahi Tedavisi.............................................753
10.B.6.3. Apikal Duvar Prolapsus Cerrahi Tedavisi....................................................755
10.C. ALT ÜRİNER SİSTEMİN NÖROMÜSKÜLER DİSFONKSİYONU ............................ 762
10.C.1. Nöropatik Alt Üriner Sistem Disfonksiyonunun Genel Paterni .........................762
10.C.2. Beyin Sapında ve Daha Yukarısındaki Hastalıklar.................................................763
10.C.3. Primer Olarak Spinal Kordu Tutan Hastalıklar........................................................766
10.C.4. Spinal Kordun Distalindeki Hastalıklar.....................................................................769
10.C.5. İşeme Disfonksiyonuna Neden Olan Diğer Nörolojik Hastalıklar......................772
10.C.6. Nöromüsküler Disfonksiyona Bağlı Çeşitli Durumlar...........................................773
10.C.7. Nöropatik Alt Üriner Sistem Disfonksiyonunun Tedavisi.....................................777
10.C.7.1. Tedavi Amaçları.................................................................................................777
10.C.7.2. İnvaziv Olmayan Destekleyici Tedaviler......................................................778
10.C.7.3. Minimal İnvaziv İşlemler.................................................................................779
10.C.7.4. Cerrahi Tedavi....................................................................................................779
10.D. AŞIRI AKTİF MESANE ........................................................................................... 786
10.D.1. Giriş....................................................................................................................................786
10.D.2. Epidemiyoloji...................................................................................................................787
10.D.3. Patofizyoloji ve Etiyoloji ..............................................................................................788
10.D.4. Klinik Değerlendirme.....................................................................................................790
10.D.5. Başlangıç Tedavisi..........................................................................................................793
10.D.6. Tedavi ................................................................................................................................797
10.E. NOKTÜRİ .................................................................................................................801
10.E.1. Tanım ve Terminoloji ..................................................................................................... 801
10.E.2. Noktüri Prevalansı ve Günlük Yaşama Etkisi........................................................... 801
10.E.3. Patofizyoloji .....................................................................................................................802
10.E.4. Klinik Değerlendirme......................................................................................................804
10.E.5. Tedavi.................................................................................................................................805
10.F. ALT ÜRİNER SİSTEM BOŞALTMA BOZUKLUKLARININ TEDAVİSİ ..................... 809
10.F.1. Konzervatif Tedaviler......................................................................................................809
10.F.1.1. Davranışsal Tedavi.............................................................................................809
10.F.1.2. Pelvik Taban Rehabilitasyonu......................................................................... 810
10.F.1.3. Üretral ve Pelvik Aygıtlar..................................................................................811
10.F.2. Farmakolojik Tedavi........................................................................................................ 813
10.F.2.1. Mesane İçi Basıncını Artıran - Mesane Kasılmasını Artıran İlaçlar..... 813
10.F.2.2. Çıkım Direncini Azaltan Tedaviler................................................................. 814
10.F.2.3. Kombine Kullanım ............................................................................................ 815
10.F.3. Elektriksel Uyarı ve Nöromodülasyon ....................................................................... 815
10.G. GERİATRİK HASTALARDA ALT ÜRİNER SİSTEM BOZUKLUKLARI VE
İDRAR KAÇIRMA ...................................................................................................818
10.G.1. Yaşlanma ve Alt Üriner Sistem................................................................................... 819
10.G.2. Geriatrik İdrar Kaçırmanın Sınıflandırması.............................................................820
10.G.3. Tanısal Yaklaşım..............................................................................................................824
10.G.4. Tedavi.................................................................................................................................828
10.G.4.1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri...............................................................................829
10.G.4.2. Davranışsal Müdahaleler................................................................................829
10.G.4.3. Medikal Tedaviler..............................................................................................830
10.G.4.4. Cerrahi Tedaviler...............................................................................................832
10.G.4.5. Kalıcı Kateter Kullanımı..................................................................................834
10.G.4.6. İdrarı Muhafaza Eden ve Absorban Ürünler..............................................836
10.H. ÜRİNER SİSTEM FİSTÜLLERİ ................................................................................ 840
10.H.1. Ürogenital Fistüller .......................................................................................................840
10.H.1.1. Vezikovajinal Fistüller......................................................................................840
10.H.1.2. Vezikouterin Fistül ..........................................................................................846
10.H.1.3. Üretrovajinal Fistüller ....................................................................................846
10.H.1.4. Üreterovajinal Fistüller ..................................................................................846
10.H.2. Üroenterik Fistüller .......................................................................................................848
10.H.2.1. Veziko-enterik Fistüller ..................................................................................848
10.H.2.2. Üretero-enterik Fistüller ................................................................................849
10.H.2.3. Pyelo-enterik (renoenterik) Fistüller ..........................................................850
10.H.2.4. Üretro-rektal Fistüller Etiyoloji ...................................................................850
10.H.3. Ürovasküler Fistüller .................................................................................................... 851
10.H.3.1. Renovasküler ve PyelovaskülerFistüller ..................................................... 851
10.H.3.2. Üreterovasküler Fistüller ............................................................................... 851
10.H.4. Diğer Ürolojik Fistüller .................................................................................................852
10.İ. ALT ÜRİNER SİSTEM DİVERTİKÜLLERİ ................................................................. 855
10.İ.1. Mesane Divertikülleri......................................................................................................855
10.İ.2. Kadın Üretra Divertikülleri.............................................................................................858
BÖLÜM 11
BPH...................................................................................................................................................... 863
11.A. BPH ETİYOLOJİSİ VE PATOFİZYOLOJİSİ ............................................................... 863
11.A.1. Etiyoloji..............................................................................................................................864
11.A.2. BPH Fizyopatoloji............................................................................................................866
11.A.3. Epidemiyoloji ve Doğal Seyir ...................................................................................... 871
11.A.4. Değerlendirme................................................................................................................. 871
11.A.5. Tedavi ................................................................................................................................874
11.B. BPH’NİN MİNİMAL İNVAZİV CERRAHİ TEDAVİSİ ............................................... 884
11.B.1. Stentler..............................................................................................................................884
11.B.2. Transüretral İğne Ablasyonu........................................................................................886
11.B.3. Transüretral Mikrodalga Tedavisi................................................................................887
11.B.4. Lazerler...............................................................................................................................889
11.B.5. Transüretral Prostat Rezeksiyonu...............................................................................895
11.B.6. Transüretral Prostat Vaporizasyonu...........................................................................898
11.B.7. Transüretral Prostat İnsizyonu....................................................................................899
11.B.8. Diğer Teknolojiler............................................................................................................ 901
11.B.8.1. Prostatik Üretral Lift (PUL) ............................................................................ 901
11.B.8.2. Minimal İnvaziv Basit Prostatektomi ......................................................... 901
11.B.8.3. İntraprostatik Etanol ve Botoks Enjeksiyonu.............................................902
11.B.8.4. Prostatik Arter Embolizasyonu......................................................................902
BÖLÜM 12
ÜROONKOLOJİ................................................................................................................................... 905
12.A. PROSTAT KANSERİ................................................................................................ 905
12.A.1. Epidemiyolojisi ve Risk Faktörleri .............................................................................905
12.A.1.1. Tanı Yaşı..............................................................................................................905
12.A.1.2. Etiyoloji................................................................................................................906
12.A.1.3. Risk Faktörleri....................................................................................................906
12.A.1.4. Moleküler Epidemiyoloji.................................................................................909
12.A.2. Kemoprevensiyon........................................................................................................... 910
12.A.3. PSA .................................................................................................................................... 913
12.A.4. Transrektal Ultrason Eşliğinde Prostat Biyopsisi .................................................. 918
12.A.5. Prostat Kanseri Patolojisi ...........................................................................................924
12.A.5.1. Prostat Adenokarsinomu Histolojisi............................................................924
12.A.5.2. Gleason Skorlama Sistemi..............................................................................927
12.A.5.3. Yüksek Dereceli Prostatik İntraepitelial Neoplazi....................................929
12.A.5.4. İntraduktal Prostat Karsinomu......................................................................929
12.A.5.5. ASAP (Atypical Small Acinar Proliferation)...............................................930
12.A.6. Prostat Kanseri Evreleme.............................................................................................930
12.A.7. D’Amico Risk Sınıflaması..............................................................................................932
12.A.8. Prostat Kanserinde Tedavi ..........................................................................................936
12.A.8.1. Lokalize Prostat Kanseri..................................................................................936
12.A.8.1.a. Radikal Prostatektomi ................................................................936
12.A.8.1.b. Radyoterapi .................................................................................... 951
12.A.8.1.c. Aktif İzlem ...................................................................................... 971
12.A.8.1.d. Bekle Gör.........................................................................................973
12.A.8.2. Lokal İleri Hastalık ..........................................................................................976
12.A.8.2.a. Yüksek Riskli Hastaya Yaklaşım.................................................976
12.A.8.3. Metastatik Prostat Kanseri ...........................................................................985
12.A.8.3.a. Metastatik Prostat Kanserinde Hormonal Tedavi Seçenekleri....986
12.A.8.3.b. Androjen Ablasyonu Tedavisinde Takip ve Yan Etkiler........989
12.A.8.3.c. Aralıklı Hormon Tedavisi Son Durum Nedir?......................... 991
12.A.8.3.d. Kemik Metastazlarına Yaklaşım ve Tedavisi..........................994
12.A.8.3.e. Kastrasyon Dirençli Hastalığa Yaklaşım..................................995
12.A.8.3.f. Yeni Tanı Alan Metastatik Prostat Kanserinde Sistemik
Kemoterapi ve Primere Yönelik Tedavi Uygulamaları..............997
12.B. BÖBREK TÜMÖRLERİ........................................................................................... 1005
12.B.1. Böbrekteki Benign Kitlelere Yaklaşım ........................................................................ 1005
12.B.1.1. Renal Kist..........................................................................................................1005
12.B.1.2. Anjiyomyolipom..............................................................................................1009
12.B.1.3. Onkositom......................................................................................................... 1011
12.B.1.4. Renal Kortikal Adenom..................................................................................1012
12.B.1.5. Metanefrik Adenom.......................................................................................1012
12.B.1.6. Kistik Nefroma.................................................................................................1012
12.B.1.7. Leiomyom..........................................................................................................1012
12.B.1.8. Reninoma (JG Hücreli Tümör).....................................................................1012
12.B.1.9. Diğer Benign Tümörler..................................................................................1013
12.B.2. Böbrek Malign Tümörleri............................................................................................1014
12.B.2.1. Epidemiyoloji – Risk Faktörleri ..................................................................1014
12.B.2.2. Böbrek Tümörlerinde Görüntüleme ve Evrelendirme............................1015
12.B.2.3. Patoloji ve Prognostik Faktörler..................................................................1018
12.B.2.4. Cerrahi Tedaviler ...............................................................................................1025
12.B.2.4.a. Evrelere Göre Cerrahi Tedavi....................................................1025
12.B.2.4.b. Küçük Böbrek Tümörlerine Yaklaşım......................................1026
12.B.2.4.c. Ablatif Tedaviler...........................................................................1028
12.B.2.4.d. Lenfadenektominin (LND) Yeri.................................................1029
12.B.2.4.e. Adrenalektominin Yeri................................................................1030
12.B.2.4.f. Adjuvan Tedavilerin Yeri.............................................................1030
12.B.2.4.g. Komşu Organ İnvazyonlarında Cerrahinin Rolü..................1031
12.B.2.4.h. Lokal Rekürrenslerde Cerrahinin Rolü...................................1031
12.B.2.4.ı. Metastatik Böbrek Tümöründe Cerrahinin Yeri....................1031
12.B.2.5. Böbrek Tümörlerinde Sistemik Tedaviler .................................................1037
12.B.2.5.a. Hedefe Yönelik Tedaviler...........................................................1037
12.B.2.5.b. İmmün Kontrol Noktası İnhibitörleri......................................1045
12.C. ÜST ÜRİNER SİSTEM DEĞİŞİCİ EPİTEL HÜCRELİ KANSERLERİ ....................... 1050
12.C.1. Epidemiyoloji.................................................................................................................1050
12.C.2. Risk Faktörleri................................................................................................................1050
12.C.3. Histoloji...........................................................................................................................1050
12.C.4. Sınıflandırma ................................................................................................................1051
12.C.4.1. Tümör, Lenf Nodu ve Metastaz Sınıflaması.............................................1051
12.C.4.2. Histolojik Sınıflandırma (Derecelendirme)...............................................1051
12.C.5. Semptomlar....................................................................................................................1051
12.C.6. Tanı...................................................................................................................................1051
12.C.7. Prognoz...........................................................................................................................1052
12.C.8. Tedavi ..............................................................................................................................1053
12.C.8.1. Böbrek Koruyucu Tedaviler...........................................................................1053
12.C.8.2. Radikal Nefroüreterektomi...........................................................................1054
12.C.9. İntrakaviter Kemoterapi..............................................................................................1055
12.C.10. Takip...............................................................................................................................1055
12.C.11. Üst Üriner Sistem Tümörlerinde Kemoterapi......................................................1055
12.C.11.1. Neoadjuvan Kemoterapi.............................................................................1055
12.C.11.2. Adjuvan Kemoterapi.....................................................................................1055
12.C.12. Metastatik Hastalık...................................................................................................1056
12.D. MESANE KANSERLERİ........................................................................................ 1059
12.D.1. Kasa İnvaze Olmayan Mesane Kanseri...................................................................1059
12.D.1.1. Epidemiyoloji ve Risk Faktörleri ................................................................1059
12.D.1.2. Sigara, Mesleki Hastalık İlişkisi..................................................................1062
12.D.1.3. Tanı ....................................................................................................................1067
12.D.1.3.a. Mesane Tümörü Rezeksiyonu (TUR-MT) Nasıl Yapılmalıdır?......1067
12.D.1.3.b. Kimlere Random Biyopsi Yapılmalıdır?.................................1072
12.D.1.3.c. Tekrar Transüretral Rezeksiyon (RE-TUR)
Kime ve Ne Zaman Yapılmalıdır?...........................................1072
12.D.1.3.d. Hızlı Tanı Testleri ve Sitolojinin Yeri......................................1072
12.D.1.4. Evreleme ..........................................................................................................1077
12.D.1.4.a. Kasa İnvaziv Olmayan Mesane Kanseri TNM
(Tümör, Lenf Nodu, Metastaz) Sınıflaması..........................1077
12.D.1.4.b. WHO Patolojik Klasifikasyonu-Histolojik Sınıflama
(Derecelendirme).........................................................................1077
12.D.1.4.c. Prognostik Faktörler ve Düşük-Orta-Yüksek Risk Sınıflaması...... 1078
12.D.1.5. Tedavi ................................................................................................................1083
12.D.1.5.a. Adjuvan Tek Doz Kemoterapi Kime Nasıl?...........................1083
12.D.1.5.b. Düşük-Orta-Yüksek Risk Hastada Tedavi Şeması...............1084
12.D.1.5.c. İzole CIS-Eşlik Eden CIS Önemi ve Tedavisi.........................1085
12.D.1.5.d. Ülkemizde Uygulanan İntravezikal Tedaviler
Doz ve Uygulama Şeması ........................................................1086
12.D.1.5.e. BCG Yan Etkilerine Yaklaşım ve Doz Azaltma.....................1086
12.D.1.5.f. İntravezikal Tedaviye Yanıtsızlık Kriterleri............................1087
12.D.1.5.g. Başlangıçta Radikal Sistektomi Önerilecek Hastalar........1088
12.D.1.5.h. Kasa İnvaziv Olmayan Mesane Kanserinde BCG Sonrası
Radikal Sistektomi Endikasyonları.........................................1088
12.D.1.6. Takip...................................................................................................................1089
12.D.2. Kasa İnvaze Mesane Kanseri ....................................................................................1093
12.D.2.1. Evrelendirme Nasıl Yapılmalıdır?...............................................................1095
12.D.2.2. Neoadjuvan Kemoterapi (KT) Kimlere Uygulanmalı, Hangi Doz ve
Süreyle?............................................................................................................. 1100
12.D.2.3. Cerrahi............................................................................................................... 1103
12.D.2.4. Metastatik Hastalıkta Tedavi ..................................................................... 1121
12.E. TESTİS KANSERİ....................................................................................................1130
12.E.1. Risk Faktörleri ve Epidemiyoloji ...............................................................................1130
12.E.2. Testis Kanseri Patoloji Sınıflaması (Modifiye WHO 2016)................................. 1131
12.E.3. Tanı Nasıl Konulur?......................................................................................................1132
12.E.4. Retroperitoneal Bölgedeki Kitleye Tanısal Yaklaşım...........................................1135
12.E.5. Testiküler Mikrolitiyazise Yaklaşım..........................................................................1137
12.E.6. TİN Nasıl Tedavi Edilmeli?..........................................................................................1138
12.E.7. Burn-out Fenomeni Nedir ve Klinikteki Uygulama Nasıldır?...........................1139
12.E.8. Orşiyektomi Sonrası Belirteç İzlemi Nasıl Olmalı? .............................................1143
12.E.9. Testis Koruyucu Cerrahi Endikasyonları..................................................................1147
12.E.10. Testis Kanserinde Evreleme ve Prognostik Sınıflama ......................................1150
12.E.11. Testis Tümörlerinde Prognostik Faktörler Nelerdir?..........................................1153
12.E.12. Testis Tümörlerinde Prognostik Faktörlere Göre Evreleme
(İyi-Orta-Kötü Risk Grupları)..................................................................................1154
12.E.13. Testis Tümörü Tedavisi .............................................................................................1156
12.E.13.1. Seminom Tedavisi.........................................................................................1156
12.E.13.2. NSGHT Tedavisi.............................................................................................1159
12.E.13.3. Relaps Tedavisi..............................................................................................1163
12.E.13.4. Kurtarma ve Umutsuzluk Cerrahisi..........................................................1163
12.E.13.5. Germ Hücreli Neoplazi In Situ (GHNIS) Tedavisi.................................1164
12.E.13.6. Kemoterapi Rejimleri...................................................................................1164
12.E.14. Testis Kanserinde Takip ............................................................................................ 1170
12.E.14.1. Tedavi Seçenekleri ve Evre Dikkate Alınarak Nasıl Takip Uygulanmalı?..... 1170
BÖLÜM 13
PEDİATRİK ÜROLOJİ........................................................................................................................ 1175
13.A. FİMOZİS, PARAFİMOZİS VE SÜNNET ................................................................1175
13.A.1. Tanım...............................................................................................................................1175
13.A.2. Sünnetin Potansiyel Avantaj ve Dezavantajları...................................................1175
13.A.3. Sünnetin Rölatif ve Kesin Kontrendikasyonları...................................................1176
13.A.4. Anatomi ve Embriyoloji..............................................................................................1176
13.A.5. Fimozis ve Parafimozis................................................................................................1177
13.A.6. Sünnet Teknikleri..........................................................................................................1178
13.A.7. Komplikasyonlar...........................................................................................................1180
13.A.8. Anestezi ve Analjezi..................................................................................................... 1181
13.A.9. Postoperatif Bakım....................................................................................................... 1181
13.B. HİPOSPADİAS .......................................................................................................1183
13.B.1. Embriyoloji......................................................................................................................1183
13.B.2. Prevalans.........................................................................................................................1183
13.B.3. Etiyoloji...........................................................................................................................1183
13.B.4. Birlikte Görülen Anomaliler.......................................................................................1184
13.B.5. Tedavi...............................................................................................................................1184
13.C. İNMEMİŞ TESTİS ..................................................................................................1196
13.C.1. Giriş..................................................................................................................................1196
13.C.2. Sınıflama.........................................................................................................................1196
13.C.3. Tanısal Değerlendirme.................................................................................................1198
13.C.4. Tedavi...............................................................................................................................1198
13.C.5. İnmemiş Testis ve Fertilite.........................................................................................1201
13.C.6. İnmemiş Testis ve Malignite......................................................................................1202
13.C.7. Non-palpabl Testis ......................................................................................................1206
13.D. HİDROSEL, HERNİ, PEDİATRİK TESTİKÜLER KİTLELER .................................... 1210
13.D.1. Hidrosel ve İnguinal Herni.........................................................................................1210
13.D.2. Pediatrik Testiküler Kitleler........................................................................................1212
13.E. ADÖLESAN ÜROLOJİSİ ....................................................................................... 1216
13.E.1. Adölesan Varikoseli......................................................................................................1216
13.E.2. Testis Torsiyonu.............................................................................................................1217
13.E.3. Perinatal Torsiyon ........................................................................................................1219
13.F. ÇOCUKLARDA ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYONLARI .......................................... 1221
13.F.1. Tanımlamalar ve Epidemiyoloji.................................................................................1221
13.F.2. Risk Faktörleri.................................................................................................................1222
13.F.3. Tanısal Değerlendirme.................................................................................................1224
13.F.4. Tedavi................................................................................................................................1228
13.F.5. ÜSE Monitörizasyonu...................................................................................................1230
13.F.6. İşeme Bozuklukları........................................................................................................1230
13.G. VEZİKOÜRETERAL REFLÜ .................................................................................. 1241
13.G.1. Tanım, Anatomi ve Antireflü Mekanizmalar.........................................................1241
13.G.2. Etiyoloji...........................................................................................................................1241
13.G.3. VUR Derecelendirmesi................................................................................................1242
13.G.4. Tanı ve Değerlendirme................................................................................................1242
13.G.5. Doğal Seyir ve Tedavi..................................................................................................1244
13.G.6. Cerrahi Tedavi...............................................................................................................1250
13.H. PEDİATRİK İNKONTİNANS VE ALT ÜRİNER SİSTEM SEMPTOMLARI ............1258
13.H.1. Enürezis...........................................................................................................................1258
13.H.1.1. Tanım.................................................................................................................1258
13.H.1.2. Tanı ve Değerlendirme..................................................................................1258
13.H.1.3. Tedavi.................................................................................................................1258
13.H.2. Alt Üriner Sistemin Nöropatik Disfonksiyonu......................................................1259
13.H.2.1. Tanım.................................................................................................................1259
13.H.2.2. Tanı ve Değerlendirme..................................................................................1259
13.H.2.3. Tedavi.................................................................................................................1260
13.H.3. Alt Üriner Sistemin Non-nöropatik Disfonksiyonu ............................................1262
13.H.3.1. Tanım.................................................................................................................1262
13.H.3.2. Tanı ve Değerlendirme..................................................................................1263
13.H.3.3. Tedavi.................................................................................................................1263
13.I. NEONATAL HİDRONEFROZ .................................................................................1267
13.I.1. Değerlendirme................................................................................................................1267
13.I.2. Neonatal Hidronefroza Yaklaşım ve Tedavi............................................................1269
13.I.3. Üreteropelvik Bileşkede Darlık ..................................................................................1272
13.I.4. Megaüreter......................................................................................................................1272
13.J. ÜRETERİN DOĞUMSAL ANOMALİLERİ .........................................................................1278
13.J.1. Üreter Çiftlenmesi (Üreter Duplikasyon).................................................................1278
13.J.2. Üreterosel........................................................................................................................1278
13.J.3. Ektopik Üreter................................................................................................................1279
13.J.4. Megaüreter.....................................................................................................................1281
13.K. POSTERİOR ÜRETRAL VALF (PUV) ....................................................................1283
13.K.1. Tanım ve İnsidans.........................................................................................................1283
13.K.2. Patofizyoloji...................................................................................................................1283
13.K.3. Tanı ve Değerlendirme................................................................................................1283
13.K.4. Tedavi ve Prognoz.........................................................................................................1284
13.K.5. Sonuç ..............................................................................................................................1286
13.L. PEDİATRİK ÜRİNER SİSTEM TAŞ HASTALIĞI ............................................................ 1290
13.L.1. Epidemiyoloji..................................................................................................................1290
13.L.2. Patofizyoloji ve Risk Faktörleri..................................................................................1290
13.L.3. Klinik Bulgular...............................................................................................................1291
13.L.4. Tanı....................................................................................................................................1292
13.L.5. Çocuklarda Üriner Sistem Taşlarının Sınıflandırılması ve Özellikleri..............129313.L.6. Tedavi Yaklaşımları.......................................................................................................1295
13.M. PEDİATRİK ÜRO-ONKOLOJİ ...................................................................................1309
13.M.1. Nöroblastom.................................................................................................................1309
13.M.2. Wilms Tümörü..............................................................................................................1314
13.M.3. Pediatrik Olgularda Diğer Ürogenital Tümörler..................................................1318
BÖLÜM 14
İLAÇ REHBERİ...................................................................................................................................1327
14.A. GÜNLÜK ÜROLOJİ PRATİĞİNDE ERİŞKİN HASTA GRUBUNDA KULLANILAN
İLAÇLAR .........................................................................................................................1327
14.A.1. Antimuskarinik/Antikolinerjik Ajanlar....................................................................1327
14.A.2. Mesane Aşırı Aktivitesinde Kullanılan Karışık Etkili İlaçlar..............................1328
14.A.3. Beta-3 Agonistler.........................................................................................................1329
14.A.4. Alfa Blokerler.................................................................................................................1329
14.A.5. Benign Prostat Hiperplazisinde Kullanılan 5-alfa Redüktaz İnhibitörleri....1330
14.A.6. Fosfodiesteraz Tip 5 İnhibitörleri (PDE5I)..............................................................1331
14.A.7. Erektil Disfonksiyon Tedavisinde İntrakavernöz Enjeksiyon Şeklinde Kullanılan
Farmakoterapiler..........................................................................................................1331
14.A.8. Testosteron Replasmanında Kullanılan Preparatlar............................................1332
14.A.9. Taş Hastalığında Kullanılan İlaçlar..........................................................................1332
14.A.10. Prostat Kanserinde Hormonal Tedavi...................................................................1333
14.A.11. Kasa İnvaze Olmayan Mesane Tümörü Tedavisinde Kullanılan İntrakaviter
Tedaviler........................................................................................................................1334
14.A.12. Renal Hücreli Karsinomun Berrak Hücreli Tipinin Tedavisinde Kullanılan
Hedefe Yönelik Moleküler Ajanlar.........................................................................1335
14.A.13. Testis Kanseri-Bep Kemoterapisinde Kullanılan Ajanlar.................................1335
14.A.14. Non-steroid Anti-enflamatuvar İlaçlar...............................................................1336
14.B. PEDİATRİK ÜROLOJİ İLAÇ REHBERİ ..................................................................1338
14.B.1. İdrar Yolu Enfeksiyonlarında Kullanılan Antibiyotikler......................................1338
14.B.2. Anti-enüretik İlaçlar....................................................................................................1346
14.B.3. Çocuklarda Anti-kolinerjikler....................................................................................1347
14.B.4. Çocuklarda Ağrı Kesiciler...........................................................................................1348
14.B.5. Çocuklarda Postoperatif Dönemde Ağrı Yönetimi...............................................1352
14.B.6. Çocuklarda Lokal Anestezikler..................................................................................1353
14.B.7. İnmemiş Testiste Hormon Replasman Tedavisi ...................................................1355
14.B.8. Çocuklarda Laksatif ve Purgatifler...........................................................................1355
BÖLÜM 15
ÜROLEGAL “ÜROLOJİK İŞLEMLERİN HUKUKA UYGUNLUĞU”..................................................1359
15.A. GENEL KAVRAMLAR VE HUKUKA UYGUNLUK ...............................................1359
15.A.1. Tıbbi Gereklilik...............................................................................................................1359
15.A.2. Yetkinlik (Ehliyetli Olma)............................................................................................1359
15.A.3. Aydınlatılmış Onam ....................................................................................................1360
15.A.4. Mesleki Faaliyetin Ortalama İcrası..........................................................................1360
15.A.5. Kayıt Yükümlülüğü ......................................................................................................1361
15.B. AYDINLATILMIŞ ONAM....................................................................................... 1361
15.C. İZİN VERİLEN RİSK (KOMPLİKASYON) İLE TIBBİ
YANLIŞ UYGULAMA (MALPRAKTİS) KAVRAMLARI ........................................1374
15.D. BİLİRKİŞİLİK VE BİLİRKİŞİ KURUMLARI.............................................................1375
15.E. İDARİ, HUKUKİ VE CEZAİ MESULİYETLER VE MESLEKİ
MESULİYET SİGORTALARI...................................................................................1376
15.F. HERHANGİ BİR HUKUKİ SORUNLA KARŞILAŞILDIĞINDA NE YAPMALIYIM?.....1380
Mehmet Necmettin MERCİMEK
Yardımcı Editör
Şakir ONGÜN
Yardımcı Editör
Bahadır ŞAHİN
Yardımcı Editör
Hasan Serkan DOĞAN
Editör
Önder ÇİNAR
Yardımcı Editör
Muhammed Şahin BAĞBANCI
Yardımcı Editör